( 1 ) قانون نظام صنفی-قوانین اصناف، اتحادیه ها ،اتاق های اصناف ، kamal1331

تا میتوانی به دیگران یاد بده ! نمیدانی ؟ یاد بگیر (تهیه و آپدیت وبلاگ هایم برای من زمان زیادی برده است. پس از دانلود و استفاده صلواتی ذکر نمایید.

( 1 ) قانون نظام صنفی-قوانین اصناف، اتحادیه ها ،اتاق های اصناف ، kamal1331

تا میتوانی به دیگران یاد بده ! نمیدانی ؟ یاد بگیر (تهیه و آپدیت وبلاگ هایم برای من زمان زیادی برده است. پس از دانلود و استفاده صلواتی ذکر نمایید.

کاسب : اول درس مکاسب


کاسب : اول درس مکاسب




امام صادق علیه السلام می فرمایند:



کسی که می خواهد خرید و فروش کند باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر قبل از فراگیری احکام و دستورات آن اقدام به خرید و فروش کند بر اثر معامله

های باطل و شبهه ناک به دام هلاک می افتد.

 


حکم برگرداندن مال به صاحبش




سوال 1 : کامپیوتری را برای تعمیر آوردند، ولی پس از تعمیر، صاحب آن برای گرفتن کامپیوترش برنگشت. آیا استفاده کردن از آن مانعی دارد؟



سوال2  : من راننده هستم، گاهی بعضی از مسافرین، وسایلشان را در ماشین جا می‌گذارند. آیا می توانم از آن وسایل جا مانده استفاده کنم، هدیه بدهم یا بفروشم؟




کلیک کنید


***احکام خرید و فروش***



 

امام صادق علیه السلام می فرمایند:


کسی که می خواهد خرید و فروش کند باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر قبل از فراگیری احکام و دستورات آن اقدام به خرید و فروش کند بر اثر معامله های باطل و شبهه ناک به دام هلاک می افتد.


شرایط خریدار و فروشنده

مسأله 1775ـ براى خریدار و فروشنده چند چیز شرط است: بالغ بودن عاقل بودن ممنوع التّصرّف در اموال نبودن (مانند کسانى که به خاطر ورشکستگى از طرف حاکم شرع از تصرّف در اموالشان جلوگیرى شده اند). طرفین قصد جدّى براى معامله داشته باشند، پس اگر به شوخى بگوید مالم را فروختم اثرى ندارد.
کسى آنها را مجبور نکرده باشد. جنسى را که خرید و فروش مى کنند ملک آنها باشد یا از طرف مالک وکیل بوده، یا ولىّ صغیر باشند.

مسأله 1776ـ معامله با بچّه نابالغ باطل است حتّى اگر ولى به او اجازه داده باشد، مگر این که طرف معامله ولىّ طفل باشد و طفل وسیله رساندن پول به فروشنده یا جنس به خریدار است، در این صورت اشکال ندارد، امّا باید خریدار و فروشنده یقین داشته باشند که بچّه جنس یا پول را به صاحب آن مى رساند.

مسأله 1777ـ هرگاه از بچّه نابالغ چیزى بخرد یا چیزى به او بفروشد معامله او باطل است و باید آن جنس یا پول را که از بچّه گرفته به صاحب آن بدهد، نه به خود طفل و اگر صاحب آن را نمى شناسد و راهى براى شناختن او ندارد باید آن را با اجازه حاکم شرع به فقیرى بدهد و اگر مال خود کودک باشد باید به ولیّش برساند، البتّه پول یا جنسى را که او به صغیر داده مى تواند از او بگیرد ولى اگر تلف شده عوض آن را نمى تواند بگیرد.

مسأله 1778ـ هرگاه خریدار یا فروشنده را که مجبور به معامله کرده اند بعداً رضایت دهد صحیح است و احتیاط مستحب آن است که صیغه معامله را دوباره بخوانند.

مسأله 1779ـ هرگاه مال کسى را بدون اجازه او بفروشند اگر بعداً راضى شود و اجازه دهد معامله صحیح است.

مسأله 1780ـ پدر و جدّ پدرى طفل (بنابر احتیاط واجب) در صورتى حقّ تصرّف و خرید و فروش در اموال طفل را دارند که براى او مصلحتى داشته باشد، همچنین وصى و حاکم شرع.

مسأله 1781ـ هرگاه مالى را که غصب کرده بفروشد و صاحب مال بعداً آن را براى خودش اجازه دهد معامله او صحیح است.

 

شرایط جنس و عوض آن

مسأله 1782ـ جنسى را که مى فروشند و چیزى را که عوض آن مى گیرند چند شرط دارد: باید مقدار آن معلوم باشد، به وسیله وزن، یا پیمانه، یا شماره و عدد. توانایى بر تحویل آن را داشته باشند، بنابراین فروختن حیوانى که فرار کرده، صحیح نیست، حتّى اگر چیزى را به آن ضمیمه کنند(بنابر احتیاط). صفات و خصوصیّاتى را که در آنهاست و در ارزش جنس و میل مردم به معامله اثر دارد معیّن نمایند. شخص دیگرى در جنس یا عوض آن حقّى نداشته باشد، بنابر این مالى را که نزد کسى گرو گذاشته اند بدون اجازه او نمى توان فروخت و نیز خریدار مى تواند به جاى پول، منفعت ملک خود را بدهد، مثلاً فرشى از کسى بخرد و در عوض آن منافع یک ساله خانه خود را به او واگذار کند. خریدار و فروشنده در تعیین نرخ کالا آزادند، ولى اگر این آزادى در مواردى سبب فساد و اختلال نظام اقتصادى جامعه اسلامى گردد، حاکم شرع در چنین مواردى مى تواند تعیین نرخ کند و مردم را به آن ملزم سازد.

مسأله 1783ـ جنسى را که با دیدن معامله مى کنند، مانند خانه و اتومبیل و بسیارى از انواع فرشها، معامله آن بدون مشاهده صحیح نیست.

مسأله 1784ـ هرگاه جنسى را در شهرى با وزن یا پیمانه معامله مى کنند و در شهر دیگر با شماره یا مشاهده، باید در هر کدام طبق عرف آن محل رفتار نمایند.

مسأله 1785ـ هرگاه یکى از شروط بالا حاصل نباشد معامله باطل است ، ولى اگر خریدار و فروشنده راضى باشند که در عین باطل بودن معامله در مال یکدیگر تصرّف کنند مانعى ندارد.

مسأله 1786ـ معامله اموال موقوفه باطل است، ولى هرگاه طورى خراب شود که نتوانند استفاده اى را که براى آن وقف شده ببرند، مثلاً فرش مسجد طورى پاره شود که نتوان از آن براى نماز در مسجد استفاده کرد فروش آن اشکالى ندارد، همچنین مصالح کهنه اى که بعد از تعمیر و نوسازى مسجد زیاد مى آید، ولى پس از فروختن باید پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممکن نشود به مصرفى که به مقصود واقف نزدیکتر است و اگر نیازى نباشد در مساجد دیگر مصرف کنند.

مسأله 1787ـ در وقف خاص هرگاه بین کسانى که مال براى آنان وقف شده چنان اختلافى پیدا شود که اگر مال وقف را نفروشند بیم آن مى رود که فسادى به بار آید، خونى بریزد یا اموالى تلف شود، در این صورت مى توانند آن مال را بفروشند و در مصرفى که به مقصود وقف کننده نزدیکتر است صرف نمایند.

مسأله 1788ـ مالک مى تواند ملکى را که به دیگرى اجاره داده بفروشد و اجاره آن باطل نمى شود و استفاده از آن ملک در مدّت اجاره مال مستأجر است، امّا اگر خریدار نمى دانسته که آن ملک را اجاره داده اند، یا گمان مى کرده مدّت اجاره کم است، پس از اطّلاع مى تواند معامله را فسخ کند.


http://www.aviny.com/ahkam/Resalehmakarem/resale12.aspx




احکام خرید ،فروش ، امانت ، سود



11 – اگر ما وقتی که برای زیارت به مکه  می رویم چیزهایی را برای فروش به کشور خود بیاوریم  چه حکمی دارد ؟


پاسخ -  اگر کسی به حج می رود و در کنار اعمال خود چیزهایی را بخرد و به کشور خود بیاورد و بفروشد اصل مسئله اشکالی ندارد اما یک نکات قابل توجهی وجود دارد . اول مقررات نظام اسلامی است . اگر سازمان حج و زیارت که مقررات مربوط به حجاج و زوار را مشخص می کند و به آنها ابلاغ می کند، گفت خرید و فروش کالا ممنوع است . به این معنا که از ایران نباید کالایی را برای فروش با خود ببرند و از آن کشور نیز نباید چیزی را برای فروش به ایران بیاورند . شما نباید این کار را بکنید . یعنی به عنوان خرید و فروش کالا این کار را نباید انجام دهد . هنگامی که فرد به مکه می رود اصل نیت او باید زیارت و اعمالی باشد که انجام می دهد، اما اگر در کنار آن خرید و فروش انجام داد . کالایی را برای فروش به مکه برد و یا کالایی را از آن کشور خرید و برای فروش به ایران آورد، در بعضی از موارد اشکالی ندارد . نکته ی دیگر این است که کارهایی که در شأن زائران ایرانی نیست نباید انجام داد . در گذشته دیده می شد که خانم یا آقایی انگشتر و یا چیزهای دیگری را برای فروش به مکه می بردند که این کار در شأن زائران بیت الله الحرام و پیروان اهل بیت نبود . از این کارها نیز باید پرهیز کرد . حتی اگر همین کارها نیز از نظر مقررات ممنوع است نباید انجام داد . در مورد سوالی که پرسیده شد اگر این کالای آورده شده در حدی است که در کنار سوغاتی بوده که آورده اند و نیازی به آن نبوده و فروخته اند، اشکالی ندارد . 


57– اگر شخصی برای پس گرفتن امانتی چند سال مراجعه نکند تکلیف آن امانت چیست ؟


پاسخ – بسیاری از تعمیرکارها همین را می پرسند و می گویند که وسیله ای را آورده اند که تعمیر کنیم و دیگر نیامده اند . ما پیشنهاد می دهیم که به افراد رسید بدهید و شماره تلفن هم بگیرید . البته این کار واجب نیست ولی مستحب است و کار خوبی است . برای اینکه اگر صاحبش مراجعه نکرد و خدای نکرده فوت کرد بتوانید او را پیدا بکنید. حالا ممکن است که شما امانتی را گرفته اید و صاحبش مراجعه نکرد و امکان پیدا کردن هم نبود ولی اگر شماره تلفن هم نداشتید می توانید پرس و جو بکنید تا طرف را پیدا بکنید ولی اگر امکان این هم نبود و مشقت داشت و باید زندگی تان را رها کنید و بدنبال طرف بگردید ، اسلام چنین تکلیف شاقی را هم واجب نکرده است . اگر امکان دسترسی نیست و صاحبش هم مراجعه نکرد ، آنچه که امانت دست شما مانده است مجهول المالک می شود و اختیارش بدست حاکم شرع یعنی ولی فقیه است . شما باید آنرا به دفتر رهبری یا مرجع تقلیدتان برگردانید یا اجازه بگیرید و آنرا به فرد فقیری بدهید . این مسئله را تاکسیرانها هم عنوان    می کنند . مسافرین که وسایل شان در ماشین جامانده است حکمش همین است . یا آنرا نگهداری کنید و اگر صاحبش پیدا شد آنرا تحویل بدهید . اگر این کار امکان نداشت اجازه بگیرید و به فرد فقیری بدهید .


82 – من برنج فروشی دارم ، اگر بخواهم جنس خود را به صورت یک ماهه یا دو ماهه بفروشم آیا می توانم روی آن سود بکشم ؟ در صورتی که مشکل ندارد تا چند درصد می توانم روی آن سود بکشم ؟


پاسخ – اگر جنس یا کالایی را شخص به صورت نقدی به مبلغی می فروشد ولی به صورت نسیه و مدت دار گران تر بفروشد در صورتی که طرف مقابل هم اطلاع و هم رضایت داشته باشد . قیمت را بداند و مدت هم مشخص باشد . مثلاً بگوید اگر شما برنج را به صورت نقد بخرید کیلویی دو هزار تومان است اگر بخواهید مدت دار شش ماهه یا یک ساله بخرید دو هزار و پانصد تومان است یعنی قیمت مشخص است . اگر مدت زمان بیشتر شد یک درصدی بالا تر است اما باید قیمت نسیه مشخص باشد یعنی قیمت اقساطی و مدت دار آن معین باشد . خریدار هم رضایت داشته باشد اشکالی ندارد .   این ربا نیست . یعنی کالا یا جنسی را نقد به قیمتی می فروشند ، نسیه به قیمتی بالاتر است و طرف مقابل هم رضایت دارد ، مدت هم مشخص است . این مسئله اشکالی ندارد . اما اینکه چند درصد سود روی آن بکشد و یا اینکه اگر خواست به صورت نسیه و یا مدت دار بفروشد چه مبلغی گران باشد ، گفته اند آن مبلغ باید متعارف باشد . خارج از انصاف نباشد و به مشتری اجحاف نشود . همان مبلغی که متعارف بازار است و نقد آن را به قیمتی می فروشند ، نسیه و اقساطی آن را به مبلغی گران تر به این مقدار بفروشید مانعی ندارد .


131 – شغل من صحافی است . گاهی دانشجویی کارش را زودتر می خواهد ،ما کار دیگران را کنار می گذاریم و کار او را زودتر انجام می دهیم . می خواستم بدانم که حق فوریت  در این کار اشکالی دارد ؟  (سود)


پاسخ – شاید حق فوریت وجه شرعی نداشته باشد مخصوصا اگر کار او را جلو بیندازید تا پول بیشتری بگیرید و کار دیگران را عقب بیندازید و حق دیگران ضایع بشود . یک وقت شما شب کار نمی کنید ولی می گویید که چون کار شما ضروری است من از خواب خودم می زنم و کار شما را زودتر انجام می دهم و حقی از کسی ضایع نمی شود، این مانع ندارد   . شما در ساعت استراحت برای او کار انجام می دهید و مزد و سود  بیشتری می گیرید ، این کار اشکالی ندارد اگر طرف راضی باشد و کار متعارف باشد .


226 – خریدن طلا از طرف خانواده ی عروس برای داماد چه اشکالی دارد ؟


پاسخ – خرید طلا اشکال ندارد ولی خریدن زیورآلات طلا مثل انگشتر طلای مردانه اشکال دارد و حرام است و استفاده از آن هم حرام است و اگر هنگام نماز آنرا در دست داشته باشد نمازش باطل است . استفاده ی طلا برای مردان حرام است .


269 – اگر کسی سود پول کسی را با رضایت بدهد ، آیا باز آن سود پول حرام است؟


پاسخ – اگر فرد برای سود نگرفتن پولی را به کسی می دهد یعنی نه بنا بوده و نه شرط شده است که سود پول بگیرد ، وقتی فرد می خواهد پول طرف را پس بگیرد مبلغی     اضافه تر می دهد ، این کار اشکالی ندارد و مستحب است که وقتی از کسی چیزی قرض گرفتید هنگام پس دادن یک چیز اضافه ای به او بدهید . پس قرض نباید مشروط به اضافه باشد و مبنی بر اضافه هم نباشد .

448 – سرمایه گذاری کرده ام که سود قطعی آن مشخص است . آیا این سرمایه گذاری اشکال دارد ؟


پاسخ – اگر مبلغ سود مشخص بشود این سرمایه گذاری اشکال دارد . هر کس که     می خواهد سرمایه گذاری بکند می تواند این سوال را از مرجع تقلیدش بپرسد .


490 – فروختن نسیه قیمت اجناس با قیمت بالاتر از خودش چه حکمی دارد ؟( فروش )


پاسخ – اگر قیمت متعارف باشد ، خارج از انصاف نباشد ، مدت پرداخت هم معین باشد و طرفین هم راضی باشند ، اشکالی ندارد .

513 – اگر ما مقداری پول داشته باشیم و بخواهیم آنرا بدست کسی بدهیم تکلیف چیست ؟( سود )


پاسخ – اگر شما این پول را قرض می دهید که ثواب هم دارد . ولی اگر می خواهید این پول را به کسی بدهید که کار کند و سود بگیرید باید مطابق یکی از قراردادهای اسلامی باشد مثل مضاربه ، مشارکت و وکالت . شما پول را به او بدهید و به او وکالت بدهید که با پول شما کار بکند و سود پول را به شما بدهد .ممکن است که علی الحساب هم ماهیانه مشخص بشود و طرف هم حق الوکاله ای از شما بگیرد که اشکالی ندارد . یک فردی بازاری است و با او قرارداد مضاربه با شرایط آن می بندید . بعضی ها می گویند که ما پول را به طرف داده ایم و نگفته ایم که چقدر به ما سود بدهد ، با این کار مشکل شما حل نمی شود. ممکن است که شما چیزی نگفته اید ولی بنابراین است که او به شما سودی بدهد و قراردادی هم نبسته اید این کار اشکال دارد . شما باید حتما قراردادی ببندید . اگر شما می خواهید پولی دست کسی بدهید و سود بگیرید ، تماسی با دفتر مرجع تقلید خودتان بگیرید و سوال کنید . اگر کسی واقعا پولی را به کسی برای ثواب قرض داده است و بعد فرد قرض گیرنده هدیه ای به شما بدهد یا پولی اضافه تر از پول خودتان به شما بدهد ، این کار اشکالی ندارد . برای قرض دهنده مستحب است که این کار را انجام بدهد. 

520 – ما مبلغی پول برای وام گذاشته ایم .الان موقع دریافت وام است . آیا خرید و فروش این وام جایز است ؟


پاسخ – بعضی از فقهاء و مراجع تقلید خرید و فروش را جایز نمی دانند . بعضی می فرمایند که اگر امتیاز وام را به دیگری واگذار کند و منع قانونی نداشته باشد اشکالی ندارد . اگر وام را بگیرد و این وام را به دیگری بدهد و مبلغی بگیرد ، این کار حرام است .


546 – من در تهران مسافرکشی می کنم . بعضی از مسیرها قیمت مشخص ندارد . خیلی اوقات مسافرها ناراضی هستند . تکلیف درآمد من چیست ؟ ( سود )


پاسخ – شما سعی کنید که مسافر ناراضی نباشد . اگر کرایه معین نیست شما باید از اول مشخص کنید و اگر مسافر کرایه ی شما را قبول کرد و سوار شد باید همان کرایه را به شما بدهد که به آن اجرت المسما (اجرتی که نام برده شده است ) می گویند . اگر شما کرایه را مشخص نکردید و کرایه هم مشخص نیست ، شما باید مبلغی از طرف بگیرید که اگر او راضی هم نبود کرایه شما درست باشد . در اینجا شما باید اجرت المثل  بگیرید . یعنی اگر کسی ماشینی مثل شما داشته باشد و همین مسیر را ، مسافر بیاورد مبلغی می گیرد که این مبلغ همان کرایه ی شما هم می شود . اگر شما این مبلغ را کمی پایین تر از اجرت المثل بگیرید بهتر است .


582 – فروش ماشین به قیمت بالاتر و اقساط چه حکمی دارد ؟


پاسخ – فروش ماشین بصورت اقساط یا نسیه بصورت بالاتر از نقد اشکالی ندارد بشرط اینکه قیمت نسیه آن هم مشخص باشد و دیگر اینکه قیمت متعارف باشد و مشتری هم راضی باشد .


619 – پدر من ده سال پیش فوت کرده است . مادر من در خانه ی پدری ساکن است . ما هم مشکل مالی داریم . هرچقدر به مادر اصرار می کنیم که خانه ای برای او اجاره کنیم و خانه ی پدری را بفروشیم راضی نمی شود . اگر ما از طریق قانون اقدام کنیم خلاف شرع انجام داده ایم؟ ( فروش )


پاسخ – مادر اینجا خلاف کرده است . چون شما در خانه ی پدری سهم الارث دارید ، بنابراین باید این مادر با رضایت شما در آن خانه سکونت داشته باشد . اگر شما مشکل مالی داشته باشید ، این مادر باید سهم الارث شما را بپردازد . حتی اگر مشکل هم نداشته باشید ، ولی درخواست کرده باشید باید آن را بپردازد . ولی اینکه شما از طریق قانونی عمل کنید و از دست مادر خود شکایت کنید کار درستی نیست . یعنی با حفظ احترام به مادر و این مقدار توصیه ای که در اسلام شده است، سازگار نیست . ولی شما می توانید یک نفر را واسطه کنید تا با مادر شما صحبت کرده و او را توجیه کند . به او بگوید که ورثه سهم دارند و شرعاً اگر شما بیش از سهم شرعی خود استفاده کنید و آنها راضی نباشند، درست نیست . در نتیجه ایشان را راضی کنند که یا سهم شما را بپردازد و یا خانه ای را برای خود اجاره کند . اما در هر صورت اگر بتوانید راضی بشوید که ایشان در خانه ی پدری سکونت داشته باشد، بهتر است . ولی به طور کلی حکم شرعی آن این است که سهم الارث شما در آن خانه محفوظ است . یعنی اگر خانه متعلق به پدر شما بوده و سهم الارث شما را از اموال دیگر نپرداخته باشند ، سهم دارید . مادر هم اگر بدون رضایت شما در آن خانه سکونت داشته باشد کار اشتباهی کرده است .


625 – اگر کسی پولی را در بانک پس انداز کرده است و از سود آن هزینه ی زندگی اش را تامین می کند ،آیا این کار اشکال دارد ؟


پاسخ – اگر این کار مطابق یکی از عقود اسلامی باشد اشکالی ندارد . بعضی از فقها از جمله رهبر انقلاب اسلامی می فرمایند که چون قوانین بانک ها را مجلس تصویب کرده است و طبق قوانین اسلامی است ، سود بانک ها اشکالی ندارد . اگر شما می خواهید در بانک سپزده گذاری بکنید و سود بگیرید ، با دفتر مرجع تقلید خود تماس بگیرید و این مسئله را سوال بفرمایید .


683 – آیا خرید و فروش وام های مسکن اشکال دارد ؟


پاسخ – فروش وام دریافت شده حرام است به این معنا که کسی  وام ده میلیونی گرفته و یک میلیون آنرا برمی دارد و نُه میلیون را به طرف می دهد و طرف اقساط آنرا می دهد یا اینکه ده میلیون را می گیرد و چیزی تحویل او می دهد ، این ربا است و قطعا حرام است . قبل از اینکه وام گرفته بشود ، بعضی از فقهاء می فرمایند که اشکال ندارد حق امیتاز وام را خرید و فروش کرد بشرط اینکه خلاف قانون و مقررات نباشد . در قبال این حق فرد می تواند مبلغ متعارفی را از طرف بگیرد .


705 – من در دوران مدرسه از کتابخانه کتاب گرفته بودم و از روی بچگی چند تا از کتابها  را تحویل نداده ام . الان تکلیف چیست ؟ ( امانت )


پاسخ – امانت باید برگردانده بشود . شما اگر می دانید که چه کتابی بوده است باید   نمونه ی آن کتاب را خریداری کنید و به همان کتابخانه بدهید . حالا اگر کتاب را فراموش کرده اید و قیمت اجمالی کتاب را می دانید ، باید کتابی برای کتاب خانه بخرید یا پول آنرا بدهید . شما باید قیمت فعلی کتاب را حساب کنید . مثلا اگر قیمت آن کتاب در قدیم دوهزار تومان بوده است ولی الان  قیمتش ده هزار تومان است ، شما قیمت فعلی را محاسبه کنید و به کتابخانه تحویل بدهید .


709 – من با برادرم در مورد ارثیه قول نامه ای نوشته ایم ولی حالا من راضی نیستم . آیا این معامله درست است ؟ ( خرید ، فروش )


پاسخ – اگر ایشان شما را مجبور به این کار نکرده اند حتی اگر شما اکراه داشته اید و قول نامه را امضا کرده اید ، اصل معامله صحیح است . اگر شما بعد از قرارداد متوجه شده اید که خیلی ضرر کرده اید و هنگام معامله هم اختیار فسخ را از بین نبرده باشید که اصلاحا می گویند : اسقاط خیار نکرده باشید و این حق برای شما موجود بوده باشد ، شما حق فسخ معامله را دارید . اصل مسئله این است .


718 – ما چطور می توانیم مبلغی پول را به کسی بدهیم که با آن کار کنند و سود آن حلال باشد ؟


پاسخ – شما می توانید پول را به شخصی بدهید و به او وکالت بدهید که با آن پول کار کند و سودش را به شما بپردازد. بعد حق الوکاله یا اجرت المثلی هم به طرف می دهید . راه دیگر این است که اگر فرد خرید و فروش دارد با او قرار داد مضاربه ببندید که در این قرارداد سود دوطرف مشخص می شود . مثلا بگوید : 60 درصد من و 40 درصد شما . یا می تواند بگوید علی الحساب ماهیانه فلان قدر پرداخت می شود تا در آخر حساب بشود. که یا سود را در پایان این کار حساب می کنند یا طرف با پولی که گرفته مصالحه       می کند . راه دیگر این است که با فرد شریک بشوید . حالا اگر یک طرف کار نمی کند می توان برای فرد عامل مزدی تعیین کرد. راه دیگر این است که چیزی بخرید  به طرف اجاره بدهید .  مثلا فردی یک دانگ کامیون را       می خرد و به همان فرد که پنج دانگ کامیون را دارد اجاره می دهد.


720 – خرید و فروش با غیر مسلمان چه حکمی دارد ؟


پاسخ – بطور مطلق اگر مفسده ای بر آن مترتب نباشد اشکالی ندارد . خرید و و فروش و مراوده با غیر مسلمان اشکالی ندارد . یک وقت معامله مفسده ای دارد مثلا کشور در جنگ است ، در اینجا معامله اشکال دارد .


749 – حکم مصرف مواد مخدر و فروش آن چیست؟


پاسخ – مصرف مواد مخدر و فروش آن حرام است .


832 – جنسی خریده ایم که شک داریم اصل آن دزدی بوده است یا خیر ، تکلیف ما در برابر استفاده از این کالا چیست ؟ ( احکام خرید)


پاسخ – اگر شما بعد از خرید شک کرده اید، این شک اعتباری ندارد . اگر کسی اهل احتیاط است می توانید آنرا به صاحبش برگرداند ولی اگر نمی تواند باید از طرف صاحبش مظالم عباد بپردازد یعنی از دفتر مرجع تقلیدشان اجازه بگیرند که آنرا به فقیر بپردازند یا به دفتر مرجع تقلید تحویل بدهند .  


814 – آیا گرفتن سود پول یا ربا از پدر و مادر حلال است ؟


پاسخ – گرفتن سودپول یا ربا از پدر حلال است ولی در مورد مادر مراجع فتوا نداده اند . مراجع می فرمایند که ربا بین فرزند و پدر و زن و شوهر حرام نیست .


848 – ما مغازه ای داریم که نصف آنرا با پول نزول خریده ایم . بعد آن پول را پرداخت کردیم .الان که سالها از آن زمان می گذرد تکلیف ما چیست؟( احکام خرید )


پاسخ – اگر کار شما عمدی بوده و از روی اضطرار نبوده است ، پس شما خطا      کرده اید و مرتکب گناه شده اید . یک وقت جان و آبروی انسان درخطر است و این کار را می کند ولی انسان در حالت عادی حتی در سختی هم بیفتد نباید این کار را بکند . پس اصل کار خلاف است .آن مقدار اضافه ای که شما پرداخته اید شرعا طلبکار هستید و می توانید آنرا مطالبه کنید. البته می توانید آنرا مطالبه نکنید . اصل قرض اشکال نداشته است . نماز خواندن در این مکان اشکال ندارد . در این کار ربا دادن حرام بوده است.


865 – من کاسب یکی از پاساژها بودم . چون اجاره آن پاساژ خیلی بالا بود ، من بعضی از اجناس را به چند برابر قیمت می فروختم . آیا این کار اشکال داشته است ؟( فروش )


پاسخ – کسی که در یک مغازه با اجاره ی بالا کار می کند باید بتواند هزینه برق و اجاره آنجا را تامین کند ولی نباید گرانفروشی بکند . باید با فکر و تدبیر و تلاش بیشتر کار کند نه اینکه به مشتری اجحاف کند . اگر قیمت های شما اجحاف به مشتری نبوده است اشکالی ندارد ولی اگر با قیمت های زیاد به مشتری احجاف و ظلم شده است شما باید آنرا بنحوی جبران کنید . شما به دفتر یکی از علما مراجعه کنید تا شما را راهنمایی کنند .


884 – اگر کسی نتواند پول قرض بگیرد یا وام بگیرد و در سختی زیادی باشد ، آیا     می تواند ربا بگیرد ؟ (سود)


پاسخ – اگر فرد از طریق دیگری بتواند مشکل خودش را حل کند نمی تواند قرض ربوی  بگیرد ولی اگر واقعا مضطر است یعنی جان یا آبرویش در خطر است می تواند ربا بگیرد .


من کتابی را به امانت گرفته ام . در این محل از کتابها خوب نگهداری نمی کنند . آیا من می توانم بجای بازگرداندن این کتاب ، کتاب دیگری را به آنها بدهم یا پول آنرا بعنوان صدقه بپردازم ؟


پاسخ – شما باید حتما امانت را برگردانید چه آنها از کتاب خوب نگهداری کنند یا نگهداری نکنند .


آیا جنسی که بصورت اقساط با قیمت بیشتر فروخته می شود حرام است؟


پاسخ – اگر معامله ای به مبلغی نقد صورت می گیرد ولی با نسیه مبلغ آن گرانتر می شود چنانچه فرد گفته است که شما این را برای من اقساطی خریداری کن با مبلغ بیشتر ، این کار اشکالی ندارد . اما اگر شما واسطه هستید فقط باید اجرت کارتان را بگیرید . اما اگر شما نقدا جنسی را می خرید و نسیه با قیمت بالاتر به آن فرد می فروشید و طرف هم راضی باشد ، این کار اشکالی ندارد .

اگر فروشنده ناخواسته کم فروشی کند وظیفه اش چیست ؟


پاسخ – اگر فروشنده ناخواسته و بدون توجه این کار را بکند گناه ندارد ولی ضمان دارد و باید رضایت صاحبانی که به آنها کم فروخته است را جلب کند و اگر نمی تواند این کار را بکند باید به مقداری که  کم فروشی کرده ،از طرف صاحب مال صدقه بده و احتیاط این است که اجازه بگیرد .


آیا فروختن سیگار در مغازه اشکال دارد ؟ (فروش )


پاسخ – به تشخیص بعضی از پزشکان استعمال دخانیات ضرر دارد ولی بعضی از پزشکان می گویند ضرر قابل توجهی ندارد. اگر مکلف تشخیص می دهد که استعمال دخانیات برای او ضرر (ضرری که عقلا به آ ن اعتنا می کنند) دارد، استعمال سیگار ،قلیان و مواد مخدر حرام است . اگر مکلف چنین تشخیصی ندارد ، استعمال دخانیات حرام نیست ولی بهتر است آنرا ترک کند . در مورد خرید و فروش ، اگر اعتقاد شما این است که دخانیات برای مردم مضر است ،نباید سیگار بفروشید . اگر اعتقاد شما این طور نیست و مرجع تقلید شما هم استعمال دخانیات را حرام نمی داند ، فروش سیگار اشکالی ندارد ولی بهتر است که شما این کار را نکنید .


1116 – من مبلغی پول را به فردی داده ام که با آن کار کند  و من با آن پول خرجی خودم را در می آورم . آیا این سود حلال است ؟


پاسخ – اگر شما به ایشان وکالت داده اید که با پول تان کار بکند و سودی به شما بدهد اشکالی ندارد ،فقط کاری که ایشان انجام می دهند باید مشروع باشد . ممکن است که ایشان مزدی هم برای خودشان بردارد که این هم اشکالی ندارد .ولی اگر شما پولی به ایشان    داده اید ( بدون هیچ قرار داد شرعی ) که به شما سود بدهد این کار اشکال دارد . شما به ایشان وکالت بدهید که با پول شما کار بکند و سودی به شما بدهد و مزد کار خودش را هم بردارد.این کار اشکالی ندارد . راههای مضاربه و مشارکت هم وجود دارد . ساده ترین راه ،وکالت است.


من چند سال پیش کتاب مفاتیحی از مسجد بعنوان قرض برداشتم و کتاب مفاتیح خودم را بجای آن گذاشتم . آیا این کار اشکال دارد ؟


پاسخ – بله اشکال دارد .شما باید آن کتاب مفاتیخ را در مسجد مطالعه می کردید. مهر و کتاب مسجد را بدون اجازه از متولیان نمی توان برداشت . بعضی ها مهری از زیارتگاهها برمی دارند و می گویند که وقتی حاجت مان برآورده شد آنرا برمی گردانیم و این کار اشتباه است .


فروش ارز با قیمت های متفاوت برای سود کردن چه حکمی دارد ؟


پاسخ – اگر شخصی بطور متعارف پول کشوری را می خرد و با پول کشور دیگرعوض می کند، این اشکالی ندارد ولی اگر شغل طرف این باشد که خرید و فروش ارز می کند و از بانک به قیمت ارزان می خرد و در بازار گرانتر می فروشد و به بازار مسلمین لطمه  می زند، این حرام است .


خرید وسایل چرمی از غیر مسلمانان چه حکمی دارد ؟


پاسخ -  اگر خرید و فروش وسایل چرمی برای استفاده ی چیزی که در آن طهارت شرط نیست باشد اشکالی ندارد .مثل خرید یک کیف چرمی که کسی با کیف نماز نمی خواند. بر فرض اینکه انسان بداند این چرم طبیعی است ،مربوط به کشور غیر اسلامی است و حیوان ذبح شرعی نشده است ، این محکوم به نجاست است . مثلا لباس یا کیف یا کمربند از کشور غیر مسلمان می آید، اینها نجس است . اما اگر نمی دانیم که چرم طبیعی است یا مصنوعی یا مربوط به کشور اسلامی است یا غیر اسلامی در این صورت محکوم به طهارت است یعنی پاک است حتی اگر ساخت یک کشور غیر اسلامی باشد .


آیا هزینه ی نصب ماهواره که از نظر قانونی درست نیست اشکال دارد؟


پاسخ – بطور کلی مزد کارحرام، حرام است. اگر کاری از نظر قانون کشور حرام است مزد این کار هم جایز نیست .



http://ch3.ir


 


شخصی دزدی کرده به و با کار با پولش دو برابر مبلغ مذکور به دست آورده است. حال می خواهد مالش حلال شود، ولی جرأت گفتن مطلب را به آن مالک را ندارد. تکلیف چیست؟

پرسش

شخصی از برادر زنش مقدار زیادی دزدی کرده و با پولش سرمایه‌ای برای کار فراهم کرده و دو برابر مبلغ مذکور را با آن کار به دست آورده است، ولی دیگر می‌خواهد مالش حلال شود. در ضمن 10 سال از آن موضوع گذشته است. البته برادر زنش چون پول‌دار است متوجه نشد که مالی از وی دزدیده شده، ولی چون این کار گناه و حرام بوده دزد در پی اصلاح کار خود است. اما جرأت گفتن مطلب به آن مالک را ندارد و ممکن است باعث دعوای شدید شود، علاوه بر این‌که اگر مالی که به دست آورده به کلی ممنوع التصرف باشد باعث دردسر و درماندگی می‌شود. تکلیف چیست؟

پاسخ اجمالی

1. اصل مال را باید به صاحبش برگردانید، ولی لازم نیست او بداند که این مبلغ را به چه دلیلی به او می‌دهید.

2. اگر با اصل و عین مال دزدی، تجارت و کار کرده‌اید، سود حاصل، به مالک تعلق دارد. اما اگر معاملات را به صورت کلی[1] انجام داده‌اید و از خود مال دزدی پرداختی صورت نگرفته، بلکه از پول آن، وجه معاملات پرداخت می‌شده، فقط ضامن مقدار اولیۀ دزدیده شده هستید.

3. در هر حال، در بر گرداندن و محاسبه اصل و سود مال باید ارزش روز آن لحاظ شود.

ضمائم:

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]


حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):


اصل مال را باید به صاحبش برگرداند و نیاز نیست مطلع شود که بابت چیست و اگر مال دزدیده شده پول بوده، نسبت به تفاوت ارزش پول احتیاط واجب در مصالحه است.

سودی که از مال دزدی به دست آورده است، در صورتی که عین مال دزدی به عنوان ثمن یا مثمن قرار گرفته باشد معامله فضولی بوده و در صورت اجازه‌ی مالک، سود آن ملک مالک می‌شود و اگر معامله کلی بوده و مال دزدی را به عنوان ثمن یا مثمن تحویل داده است، ذمه‌اش به طرف معامله مشغول است هر چند معامله و سود حاصله از آن صحیح است.


حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):


اصل پول را باید برگرداند.


حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):


اگر با عین پول دزدی جنس خریده و بر اثر تجارت با آن زیاد شده، همه آن را باید به صاحبش بر گرداند، اما اگر معاملات را به صورت کلی فی الذمه انجام می داده و بعد از پول دزدی وجه آن را می‌پرداخته فقط ضامن مقدار اولیه است، ولی می‌تواند به حساب او واریز کند و یا به وسیله پست برای او بفرستد و لازم نیست موضوع را بگوید. همین که بگوید یا بنویسد که شخصی به شما بدهکار بوده، کافی است.

حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته):


1. اگر عین مال دزدیده شده موجود باشد، باید همان را به صاحب مال بازگرداند و اگر عین مال موجود نیست باید ارزش ریالی آن را در حال حاضر به صاحب مال بازگرداند و در هر صورت لازم نیست صاحب مال بداند که چرا این مبلغ به او پرداخت می شود.

2. اگر با مال دزدیده شده تجارت شده باشد و تجارت همانگونه که متعارف است به شکل کلی باشد، سود آن ملک مالک مال اصلی نیست ولی اگر به عین مال تجارتی صورت گرفته باشد، سود آن نیز ملک مالک اصلی است و باید به وی برگردانده شود.  لینک به


سایت استفتائات


[1]. خرید و فروش کلی و عینی به این معناست که در «معامله عینی»، دقیقاً کالا مشخص می‌شود، مثلاً گفته می‌شود «این خودکار را به تو می‌فروشم»، که در اینجا باید دقیقاً همان خودکار تسلیم خریدار شود. اما در «معامله کلی» خریدار صرفاً طالب خودکاری است به رنگ آبی، که در این صورت فروشنده می‌تواند هر خودکاری (که با خصوصیات بیان شده در عقد مطابقت داشته باشد)،  را به خریدار تسلیم کند.


[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، صافی گلپایگانی  (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.


islamquest.net




حکم خیانت در امانت



کسی که امانت را قبول می‌کند، ‌اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نیست. والا شخص امانتدار ضامن مال خواهد بود.(توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2335)



امانت چیست؟ «امانت» آن است که انسان مال خود را به دیگرى به منظور حفظ و نگهدارى بسپارد. امانت‌داری را از ویژگی‌های مومنان است. اسلام خیانت در امانت را بسیار نکوهش کرده و آن‌را علامت نفاق می‌داند. اگر کسى امانتی را بپذیرد، احکامی دارد، از جمله این‌که امانت‌دار و کسى که مال را امانت مى‌گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند و امانت‌دار باید در نگهدارى امانت کوتاهى نکند و هر وقت صاحب امانت از او بخواهد به او برگرداند.



سوال: اگر مال نزد شخص امانت‌دار تلف شود چه حکمی دارد؟



جواب: کسی که امانت را قبول می‌کند، ‌اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نیست. والا شخص امانتدار ضامن مال خواهد بود.(توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2335)



سوال: آیا فرد صغیری می‌تواند مالی را به شخصی برای محافظت امانت دهد؟



جواب: امانت‌دار و کسی که مال را امانت می‌گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه، مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست. حال اگر کسی از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد، و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است باید به ولی او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2328 و2329)



سوال: اگر صاحب مال یا شخص امانتدار بمیرد تکلیف این مال امانتی چه خواهد شد؟



جواب: اگر صاحب مال بمیرد، امانتدار باید مال را به وارث او برساند یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود ضامن است. همچنین اگر امانتدار نشانه‌های مرگ را در خود ببیند چنانچه ممکن است باید امانت را به صاحب آن یا وکیل او برساند و اگر ممکن نیست باید آن را به حاکم شرع بدهد و چنانچه به حاکم شرع دسترسی ندارد، در صورتی که وارث او امین است و از امانت اطلاع دارد،‌ لازم نیست وصیت کند والا باید وصیت کند و شاهد بگیرد و به وصی و شاهد، اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آن را بگوید. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2339 و2342)



سوال: آیا در عقد امانت و ودیعه زمان خاص دخیل است تا آن زمان سپری شود و بعد امانت‌دار مال را به صاحب مال بدهد؟



جواب: خیر کسی که چیزی را امانت می‌گذارد، هر وقت بخواهد می‌تواند آن را پس بگیرد و کسی هم که امانت را قبول می‌کند، هر وقت بخواهد می‌تواند آن را به صاحبش برگرداند و هنگامی که از نگهداری امانت منصرف شد و ودیعه را بهم زد باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن یا وکیل یا ولی صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد که به نگهداری حاضر نیست، و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2332 و2333)



سوال: آیا فردی که چیزی را عاریه کرده می‌تواند بر دیگری بدهد تا از آن استفاده کند؟



جواب: اگر در عاریه فرد شرط کرده باشد که خودش تنها از آن استفاده کند، نمی‌تواند آن را به دیگری عاریه دهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2358)



سوال: اگر مالی در عاریه تلف شود، آیا شخصی که عاریه گرفته ضامن است؟



جواب: اگر شخص در نگهداری چیزی که عاریه کرده کوتاهی نکند و در استفاه از آن هم زیاده روی ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود ضامن نیست، ولی چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاریه کننده ضامن باشد، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2349)



چند استفتاء از محضر مبارک آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:



سوال: اگر پدر مبلغی را به فرزند برای نگهداری بدهد آیا فرزند می تواند از آن پول استفاده کند و در صورت طلب پدر بلافاصله آن را به پدر برگرداند؟



در صورتی که به عنوان امانت برای نگهداری سپرده حق تصرف در آن را ندارد.



سوال: چنانچه خروج از امانت در خصوص امری که به امین سپرده شده محرز شود تکلیف شرعی چیست؟



هرگاه امین خیانت کند محکوم به جبران خسارت می باشد و عدالت او ساقط می گردد.



سوال: آیا اثبات خیانت در امانت، بدون وجود رسید امانی بودن مال در ید متهم، با وجود شهادت شهودی که امانی بودن مال را گواهی کرده و شهود دیگری که امانی نبودن مال را گواهی کرده اند، شرعاً صحیح است؟



در صورتی که تعارض شهود شود شهادت هر دو طرف ساقط خواهد شد بنابراین امانی بودن مال باید به دلیل معتبر ثابت شود و اگر شخص غیر متهمی اعتراف کند که فلان مال نزد من امانت فلان کس است پذیرفته می شود.



سوال: تصرّف در وجوه صدقه، کفّاره، زکات، خمس و مانند آن، به عنوان قرض و سپس برگرداندن آن چه صورت دارد؟ پول هایى که به عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟



در صورتى که صاحب پول، آنها را به عنوان صدقه یا خمس جدا کرده، مى تواند در آنها تصرّف کند; ولى اگر کسى به عنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.



چند استفتاء از محضر مبارک آیة الله خامنه ای دام ظله:



سوال: در دوران خدمت سربازى لوازمى را از ارتش براى استفاده شخصى تحویل گرفتم، ولى بعد از پایان مدّت خدمت آنها را تحویل ندادم. در حال حاضر وظیفه من نسبت به آنها چیست؟ آیا ریختن پول آنها به خزانه عمومى بانک مرکزى کفایت مى‏کند



جواب : اگر اشیایى که از ارتش گرفته‏اید به عنوان عاریه بوده، واجب است عین آنها را در صورتى که موجود باشند به مرکز خدمت خود برگردانید و اگر در اثر تعدّى یا تفریط شما در حفظ آنها هرچند بر اثر تأخیر در بازگرداندن از بین رفته باشند، باید مثل یا قیمت آنها را به ارتش بدهید و درغیر این صورت چیزى بر عهده شما نیست.



سوال: مبلغى پول به شخص امینى براى انتقال به شهر دیگرى داده شده است، ولى در راه به سرقت رفته است، آیا آن شخص ضامن آن پول است؟



جواب : تا زمانى که تعدّى و تفریط شخص امین در حفظ و نگهدارى آن ثابت نشده است، او ضامن نیست.



سوال: مبلغى از تبرّعات اهالى محل را از هیأت امناء مسجد براى تعمیر مسجد و خرید مواد لازم براى بنّایى مانند آهن و غیره، تحویل گرفتم، ولى در راه همراه با وسایل شخصى‏ام مفقود شد، وظیفه من چیست؟



جواب : اگر در نگهدارى آن، کوتاهى و تعدّى و تفریط نکرده‏اید، ضامن نیستید.

http://salehin.ir